جبر و اختیار

آیا انسان موجودی مختار آفریده شده یا موجودی مجبور؟ اگر مختار است پس اعتقاد به قضا و قدر الهی معنی ندارد؟ وقتی بحث قضا و قدر الهی و بحث سرنوشت و قسمت در میان آید، موضوع «عدل» خداوند نیز زیر سؤال خواهد رفت. مثلاً اگر انسان موجودی مجبور است پس هر وقت گناهی انجام دهد دست خودش نبوده و از قبل برایش نوشته شده در این‌صورت اگر به کیفر عملش برسد خداوند ظلمی را مرتکب شده و اینگونه اعتقاد به عدل خداوند زیر سؤال می‌رود. اگر این سؤالات را برای خود حل نکنیم نتیجه آن شک نسبت به خداوند خواهد بود.
اینجا به اهمیت دانستنِ جبر و اختیار پی می‌بریم. جهل نسبت به موضوع جبر و اختیار پایه‌های اعتقادات ما را متزلزل خواهد کرد. می‌دانیم که کمال و رشد هر فرد در گرو اعتقادات اوست. اگر شکی نسبت به خداوند در دل داشته باشیم، توان نزدیک شدن و تشبه به او را که همان مسیر رشد و کمال است نخواهیم داشت.
با وجود تمام تفاوت‌ها، نارسايی‌ها، نقص‌ها، عيب‌ها، ظلم‌ها و جنايت‌ها چگونه می‌توانیم به عدالت خداوند معتقد باشیم؟ با وجود این تفاوت‌ها و بی‌اختیاری ما در ابتلا به آنها، پس دلیل پاداش و جزا و وجود بهشت و جهنم چیست؟
اگر ما موجوداتی مختار نیستیم پس چرا در انجام کارهای‌مان به شک و تردید مبتلا می‌شویم؟
کارگاه جبر و اختیار به این موضوع شیرین و پرکاربرد در زندگی ما پرداخته و به سؤالات بالا پاسخ داده و مراتب و زوایای گوناگون آن را بررسی می‌کند.